Neurodegeneratieve aandoeningen zijn progressieve ziekten waarbij zenuwcellen in de hersenen geleidelijk afsterven, wat leidt tot een verslechtering van cognitieve en motorische functies. De twee meest voorkomende vormen zijn de ziekte van Alzheimer en de ziekte van Parkinson, die elk verschillende delen van het zenuwstelsel aantasten.
Alzheimer is primair een geheugenziekte die de cognitieve functies aantast, waarbij patiënten problemen ondervinden met denken, herinneren en redeneren. Parkinson daarentegen is voornamelijk een bewegingsstoornis die tremor, stijfheid en traagheid van bewegingen veroorzaakt, hoewel ook cognitieve symptomen kunnen optreden in latere stadia.
In België leven naar schatting meer dan 200.000 mensen met dementie, waarvan ongeveer 70% lijdt aan Alzheimer. Ongeveer 20.000 Belgen hebben de ziekte van Parkinson. Deze cijfers nemen toe door de vergrijzing van de bevolking. Medicamenteuze behandeling speelt een cruciale rol in het vertragen van de ziekteprogressie, het verlichten van symptomen en het verbeteren van de levenskwaliteit van patiënten en hun families.
De vroege tekenen van Alzheimer omvatten geheugenverlies dat het dagelijks leven verstoort, problemen met plannen of oplossen van problemen, verwarring over tijd of plaats, en moeilijkheden met het uitvoeren van vertrouwde taken. Deze symptomen ontwikkelen zich geleidelijk en worden vaak aanvankelijk afgedaan als normale veroudering.
De ziekte van Alzheimer verloopt in verschillende stadia, van lichte cognitieve achteruitgang tot ernstige dementie. Naarmate de ziekte vordert, ervaren patiënten toenemende problemen met taal, oriëntatie en persoonlijkheidsveranderingen. De cognitieve functies zoals aandacht, executieve functies en ruimtelijk inzicht verslechteren progressief.
In België zijn verschillende geneesmiddelen beschikbaar voor de behandeling van Alzheimer:
Cholinesteraseremmers zoals donepezil, rivastigmine en galantamine werken door het enzym te blokkeren dat acetylcholine afbreekt, een neurotransmitter die belangrijk is voor geheugen en leren. Hierdoor blijft meer acetylcholine beschikbaar in de hersenen, wat kan helpen bij het behouden van cognitieve functies.
De ziekte van Parkinson is een progressieve neurologische aandoening die voornamelijk het bewegingssysteem beïnvloedt. De ziekte ontstaat door een tekort aan dopamine in de hersenen, wat leidt tot verschillende symptomen die het dagelijks leven kunnen beperken.
De belangrijkste motorische symptomen van Parkinson omvatten tremor (beven van handen of ledematen), rigiditeit (spierstijfheid) en bradykinesie (vertraagde bewegingen). Deze symptomen beginnen vaak geleidelijk en verergeren in de loop der tijd.
Naast bewegingsproblemen kunnen patiënten ook last hebben van slaapstoornissen, depressie, cognitieve veranderingen en autonome dysfunctie zoals constipatie of problemen met de bloeddruk.
Voor de behandeling van Parkinson zijn verschillende medicijnen beschikbaar in Belgische apotheken:
De timing van medicatie-inname is cruciaal voor optimale symptoomcontrole. Het is belangrijk om medicijnen op vaste tijdstippen in te nemen en de instructies van uw arts strikt op te volgen.
Naast conventionele medicatie kunnen verschillende supplementen een ondersteunende rol spelen bij Alzheimer en Parkinson. Deze voedingssupplementen zijn beschikbaar in Belgische apotheken en kunnen bijdragen aan het algehele welzijn van patiënten.
Vitamine B12 en foliumzuur ondersteunen de zenuwfunctie en kunnen helpen bij cognitieve problemen. Omega-3 vetzuren hebben ontstekingsremmende eigenschappen en kunnen de hersengezondheid bevorderen. Coenzym Q10 werkt als antioxidant en kan de celenergie ondersteunen.
Vitamine D is essentieel voor de algehele gezondheid en kan een rol spelen bij neurologische aandoeningen. Antioxidanten zoals vitamine E en C kunnen helpen bij het beschermen van hersencellen tegen oxidatieve stress.
Bespreek altijd met uw arts of apotheker welke supplementen geschikt zijn voor uw specifieke situatie, vooral in combinatie met andere medicijnen.
Bij Alzheimer en Parkinson is medicatietrouw van cruciaal belang voor het vertragen van symptomen en het behouden van kwaliteit van leven. Regelmatige inname volgens voorschrift helpt de werkzaamheid van medicijnen te maximaliseren en voorkomt onnodig ziekteprogressie.
Patiënten kunnen verschillende bijwerkingen ervaren, zoals misselijkheid, duizeligheid, slaperigheid of bewegingsstoornissen. Bij Parkinson-medicatie kunnen specifiek dyskinesieën (ongewenste bewegingen) optreden, terwijl Alzheimer-medicijnen soms maagdarmklachten veroorzaken.
Geneesmiddelinteracties vormen een belangrijk risico bij deze complexe ziektebeelden. Regelmatige evaluatie door de behandelend arts is essentieel voor:
Neem direct contact op met uw arts bij plotselinge veranderingen in symptomen, ernstige bijwerkingen of twijfels over medicatie. Uw apotheker staat altijd klaar voor medicatiebegeleiding en praktisch advies over juiste inname.
Een goed georganiseerd medicijnbeheer voorkomt vergeetachtigheid en verkeerde dosering. Gebruik medicijndoosjes met dagverdeling en stel vaste innametijden in. Medicatie-apps of herinneringen kunnen extra ondersteuning bieden bij complexe schema's.
Sommige medicijnen werken beter op een lege maag, andere juist tijdens het eten. Levodopa-preparaten voor Parkinson kunnen bijvoorbeeld beter werken zonder eiwitrijke maaltijden. Bespreek optimale innametijden met uw apotheker.
Familie en mantelzorgers spelen een belangrijke rol bij medicatiebegeleiding. Zoek professionele hulp wanneer:
In België kunt u terecht bij Alzheimer Liga (078 15 25 25) en de Vlaamse Parkinson Liga voor specifieke ondersteuning en informatie over lokale hulpverlening.
